Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2024 yılı rakamları, üniversite mezunları arasında işsizlik oranında acı ve gerçek bir sosyal ve ekonomik sorunu ortaya koydu. TÜİK’e göre 2024 yılında 15 ile 29 yaş grubundaki her 4 gençten biri eğitim görmediği gibi hiçbir yerde iş bulamadı. Bu gençlerin eğitim ve istihdamda yer almaması onların psikolojilerini bozuyor ve gelecek endişesi sosyal çöküntülere yol açıyor.
Yine TÜİK verileri, 2024’te üniversite mezunu olan genç işsizlerin oranı ülke genelindeki işsizliğin yüzde 30’unu oluşturuyor. Her 100 işsizin 30’u, her 10 işsizin 3’ü iş bulamayan üniversite mezunu.
Üniversitede, lisede, hatta ortaokulda başlayan bir kaygı içinde yaşıyor gençler. ‘Ben ne olacağım!’ kaygısı. Gençler bu kaygıyı yanlış eğitim ve ekonomi politikalarından ötürü taşıyorlar. Buna kimsenin hayır diyeceğini zannetmiyorum. Eğitimin daha önceki aşamalarında da (4+4+4) benzer kaygılar taşıyor bu nesil.
Benim çevremde çok sayıda ebeveyn çocuklarının yurt dışında eğitim almaları için çırpınıyor. Yıllardır dinlediğim bir saplantı var: ‘Üniversiteyi bitirecek de ne olacak?’
Son 25 yıldır üniversitelerden mezun olanların ne işler yaptıklarına bakmak lazım! Yüzde 100 eminim bu mezunların büyük çoğunluğu üretim dışı, sanayi, tıp dışı alanlarda, hizmet sektöründe istihdam ediliyorlar. Hiçbir üniversite mezunu, belirli hizmetler dışında kendi eğitimini aldığı alanda çalışmıyor.
Mesela benim hanımın İTÜ endüstri bölümü mezunu yeğeni, İstanbul’da çok düşük maaşla işe girdi, bir sene çalıştı, İstanbul’da yaşam ve çalışma koşullarının ağır oluşu nedeniyle İspanya’ya gitti, şimdi orada hem okuyor hem çalışıyor.
Benim yeğenim de İTÜ elektrik mühendisliği mezunu o da kaliteli eleman yerine ucuz eleman çalıştırılması gibi nedeniyle geçtiğimiz yıl Belçika’ya yerleşti. Avustralya’ya giden komşumun oğlu, ABD’ye Meksika’dan giriş yaparken yakalanan diğer komşumun oğlu, ABD’ye yerleşen bir turizmci, Almanya’da yeni bir yol arayan gazeteci dostum, saymakla bitmez.
İki yıl önce 6 milyon nüfusu olan Norveç’e bir seyahat yaptık. Oslo ve UNESCO koruması altındaki Bergen’de kaldık. Petrol ve gaz zengini olan Norveç’te coğrafi koşullar çok sert. Petrol gelirlerinin yüzde 25’i Norveçli çocukların ve gelecek nesillerin eğitimi için bir fonda birikiyor. Bu fonun sahibi Norveç halkı. Fondan okullara her yıl ihtiyaçlara göre kaynak aktarımı yapılıyor.
O nedenle bu ülkede eğitim parasız.
Eğitimde herkes eşit.
Gelecek kaygısı taşımayan bir gençlik.
Devlet mutlaka çocuklarına sahip çıkmalı.