Bursa’nın tarihî ilçesi İznik, Marmara Bölgesi’nin güneydoğusunda, İznik Gölü’nün doğu kıyısında yer alıyor. Stratejik konumu, zengin kültürel birikimi ve çok katmanlı tarihi dokusuyla Anadolu’nun en değerli yerleşimlerinden biri olan İznik, bugün de hem tarihî mirası hem de el sanatlarıyla yaşayan bir açık hava müzesi niteliğinde. İznik’in geçmişi MÖ 4. yüzyıla kadar uzanıyor. Büyük İskender’in komutanlarından Antigonos tarafından kurulan şehir, kısa süre sonra Lysimakhos tarafından yeniden inşa edilerek karısının onuruna 'Nikaia' adını aldı. Roma döneminde büyük bir gelişme kaydeden kent, Bizans döneminde de imparatorluğun en önemli merkezlerinden biri haline geldi. MS 325 yılında düzenlenen Birinci Konsil (İznik Konsili), Hristiyanlık tarihine yön veren olaylardan biri olarak kabul ediliyor. Bu konsilde Hristiyan inancının temel prensipleri belirlenirken, İznik de dini anlamda evrensel bir kimlik kazandı.
1075 yılında Selçuklu komutanı Süleyman Şah tarafından fethedilen İznik, Anadolu Selçuklu Devleti’nin ilk başkenti oldu. Kent bir süre sonra Haçlı Seferleri sırasında Bizans’ın eline geçtiyse de, 1331’de Orhan Gazi tarafından Osmanlı topraklarına katıldı. Bu dönemden itibaren İznik, ilim, sanat ve mimari alanlarında Osmanlı’nın önde gelen şehirlerinden biri haline geldi. Özellikle 16. yüzyılda İznik çiniciliği, Osmanlı saraylarının gözdesi oldu. İznik’te üretilen çiniler, Topkapı Sarayı, Süleymaniye Camii ve Rüstem Paşa Camii gibi yapılarda kullanılarak dünya çapında ün kazandı.
İznik surları, Ayasofya Orhan Camii, Nilüfer Hatun İmareti ve Yeşil Camii gibi yapılar kentin köklü tarihine ışık tutuyor. Aynı zamanda Hristiyan, Müslüman ve antik inançlara ait izleri bir arada barındıran nadir şehirlerden biri olarak dikkat çekiyor. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan İznik, bugün hem inanç turizmi hem de kültür turizmi açısından Türkiye’nin en özel noktalarından biri. Her yıl binlerce yerli ve yabancı ziyaretçi, İznik’in tarih kokan sokaklarında geçmişin izlerini sürüyor.
PEKİ İZNİK İSMİ NEREDEN GELİYOR?
İznik’in ismi, kentin köklü geçmişi kadar anlamlı bir hikâyeye sahip. Antik çağlarda 'Nikaia' adıyla anılan şehir, Büyük İskender’in generallerinden Lysimakhos tarafından yeniden kurulmuş ve eşi Nikaia’nın onuruna bu isim verilmişti. Yüzyıllar boyunca Bizans döneminde de aynı adla anılan kent, Türklerin bölgeye yerleşmesinin ardından 'İznik' adını almaya başladı. Dilbilimciler, bu dönüşümün Anadolu’daki Bizans yerleşimlerinde sıkça görülen bir örnek olduğunu belirtiyor. Türkler, Bizans şehir adlarının başına 'is' veya 'iz' ön takısını getirerek yeni telaffuz biçimleri oluşturdu. 'Nikaia' adının önüne eklenen bu takı sonucunda 'İz + Nikaia' birleşiminden 'İznik' ortaya çıktı.