Doğu Anadolu’nun kadim topraklarında yer alan Erzincan’ın Kemah ilçesi, tarih boyunca stratejik konumu, doğal surlarla çevrili yapısı ve Kemah Kalesi ile dikkat çeken önemli bir yerleşim merkezi oldu. Bugün sakin bir ilçe görünümünde olsa da geçmişte bölgenin siyasi ve askeri merkezi konumundaydı. Kemah’ın tarihi, milattan önce 9. yüzyıla kadar uzanıyor. Urartu Krallığı döneminden itibaren önemli bir yerleşim olarak öne çıkan Kemah, sonrasında Medler, Persler, Romalılar ve Bizanslıların hâkimiyetine girdi. Kemah Kalesi’nin surları içinde ve çevresindeki arkeolojik kalıntılar, bu çok katmanlı geçmişin izlerini günümüze taşıyor.
1071 Malazgirt Zaferi’nin ardından bölgeye Türklerin gelişiyle birlikte Kemah da Selçuklu egemenliğine girdi. Akkoyunlular ve Safeviler arasında zaman zaman el değiştiren Kemah, Yavuz Sultan Selim’in 1515 Çaldıran Seferi sonrası Osmanlı topraklarına katıldı. Osmanlı döneminde Kemah, sadece askeri değil aynı zamanda dini ve kültürel anlamda da önemli bir merkezdi. Birçok âlimin yetiştiği, cami ve medreselerin kurulduğu ilçe, özellikle 16. yüzyılda Erzincan bölgesinin önemli merkezlerinden biri haline geldi. Kemah’ın simgesi olan Kemah Kalesi, dik kayalıklar üzerine kurulmuş olup hem savunma hem de yönetim merkezi olarak kullanıldı. Bugün de ayakta olan kalenin surları ve içindeki kalıntılar, tarih meraklılarının ilgisini çekmeye devam ediyor. Günümüzde Erzincan’a bağlı olan Kemah, tarihi mirasını yaşatmaya çalışan sakin bir ilçe olarak varlığını sürdürüyor. Arkeolojik değerleri, kaleleri, türbeleri ve doğal güzellikleriyle hem tarih meraklılarını hem de doğaseverleri kendine çekmeye devam ediyor.
PEKİ, KEMAH İSMİ NEREDEN GELİYOR?
Araştırmacılara göre ‘Kemah’ isminin kökeni net olarak belirlenememekle birlikte çeşitli teoriler bu ismin Urartu, Ermenice ya da eski Anadolu dillerine dayandığını öne sürüyor. Bazı kaynaklar, Kemah kelimesinin ‘yüksek yer’ ya da ‘kale’ anlamına gelebileceğini ifade ederken bu yorum ilçenin sarp kayalıklar üzerine kurulu kale yapısıyla da örtüşüyor. Tarihi boyunca birçok medeniyetin egemenliği altına giren Kemah, farklı kültürler tarafından farklı şekillerde adlandırılmış olsa da isminin temel yapısı yüzyıllar boyunca büyük oranda korunmuş. Bu da Kemah’ın, bölgenin kültürel hafızasında kalıcı bir yer edindiğini gösteriyor.