Tüketiciler Birliği Antalya Şube Başkanı Neşet Gündüz, günümüzde tüketicilerin karşısına çıkarılan karmaşık sözleşmelerin sık sık mağduriyetlere yol açtığını belirterek, özellikle internet üzerinden yapılan alışverişlerde ve kapora, cayma parası gibi maddelerde dikkatli olunması gerektiğini vurguladı; uzmanlar, tüketicilerin haklarını bilmesinin hem bireysel hem de toplum açısından önemli olduğunu söylüyor.
‘TÜKETİCİLER SÖZLEŞMELER KARŞISINDA HAKLARINI BİLMELİ’
Tüketiciler Birliği Antalya Şube Başkanı Neşet Gündüz, tüketicilerin sözleşmeler karşısında haklarını bilmesinin önemine dikkat çekti. Gündüz, günümüzde çok sayıda sözleşme çeşidinin bulunduğunu belirterek, “Tüketici, sözleşmelerin içeriğini anlamak zorunda değildir. Firmalar da bunu bildiği için önümüze sayfalar dolusu evrak koyup, çoğu zaman uzun ve karmaşık maddelerle dolu sözleşmeleri imzalatmaya çalışırlar. Tüketici, bu maddelerin her birini anlamak zorunda değildir; önemli olan haklarını bilmesidir” dedi.
Sözleşmeleri ikiye ayırmak gerektiğini vurgulayan Gündüz, “Birincisi yüz yüze yapılan sözleşmeler, yani tüketici ile satıcı arasında doğrudan karşılıklı olarak yapılan ve imza atılan sözleşmelerdir. İkincisi ise uzaktan, yani internet, telefon veya posta yoluyla yapılan sözleşmelerdir. Uzaktan yapılan bu tür sözleşmelerde tüketici, hiçbir gerekçe göstermeden ve herhangi bir ceza ödemeden 14 gün içinde sözleşmeden cayabilir, sözleşmeye itiraz edebilir veya hakkını arayabilir” ifadelerini kullandı.
TÜKETİCİ HAKLARI GÜVENDE’
Tüketici işlemlerinin hukuk karşısında geçerli olduğunu ancak itiraz edilemez olmadığını söyleyen Gündüz, “Taraflardan biri tüketici ise, sözleşmenin içeriğinde Türk Ticaret Kanunu veya Türk Borçlar Kanunu’na dayalı düzenlemeler bulunsa bile bu, tüketici lehine olan hakların uygulanmasına engel değildir. Tüketici sözleşmelerinde bazen ‘bağlanma parası’, ‘pay ekçesi’, ‘vazgeçme akçesi’, ‘kapora’ veya ‘cayma parası’ gibi terimler bulunabilir. Bu terimler çoğu zaman tüketici tarafından tam olarak anlaşılmaz ve sözleşme maddeleri tüketici aleyhine bir dengesizlik yaratabilir. İşte böyle durumlarda söz konusu maddeler, ‘haksız şart’ olarak kabul edilir ve geçersiz sayılır” dedi.
Gündüz, kapora sözleşmelerinde dikkat edilmesi gereken noktaları da anlatarak, “Eğer kapora sözleşmesi resmi olarak noterde veya tapuda yapılmadıysa, tüketici niyetiyle verdiği parayı geri isteyebilir. Sözleşmenin hiç yerine getirilmemesi ya da gereği gibi yerine getirilmemesi durumunda, kaporayı veren taraf kusurlu olmasa bile, verdiği parayı geri alabilir. Satıcı da sözleşmeden cayarsa, kaporanın iki katını ödemekle yükümlü değildir. Bu, tüketici lehine olan temel haklardan biridir” açıklamasını yaptı.
Tüketici hukukunun temel özelliklerinden birinin emredici hükümler olduğunu belirten Gündüz, “Bu kurallar, tüketiciyi korumak için konulmuş olup, mahkeme hakiminin kişisel kanaatine bırakılmamıştır. Amaç, özellikle sosyal bakımdan daha zayıf durumda olan tüketicinin çıkarlarını korumaktır. Tüketici mahkemelerinde bu emredici hükümlere uyulması zorunludur ve ihlal edilmesi mümkün değildir” dedi.