Artvin'in güneydoğusunda, Çoruh Nehri'nin kıvrımlarıyla şekillenen vadiler arasında yer alan Yusufeli, yalnızca coğrafi yapısıyla değil, köklü tarihiyle de dikkat çekiyor. Bölge, tarih boyunca birçok farklı uygarlığın geçiş güzergâhında yer aldı ve izlerini günümüze kadar taşıdı. Antik çağlardan itibaren bölge, Urartular, Persler, Romalılar ve Bizanslıların egemenliğine girdi. 16. yüzyılda Osmanlı topraklarına katılan Yusufeli, özellikle Osmanlı döneminde stratejik öneme sahip bir yerleşim haline geldi. Bölgede o dönemlerden kalma cami, köprü ve kale gibi birçok tarihi yapı hâlâ ayakta duruyor.
Yusufeli'nin ismi 1912 yılına kadar ‘Kiskim’ olarak biliniyordu. 1925 yılında çıkarılan bir kanunla ilçe statüsüne kavuştu ve bugünkü adını aldı. Son yıllarda yapımı tamamlanan Yusufeli Barajı, ilçenin kaderini değiştirdi. Baraj gölü nedeniyle eski yerleşim tamamen su altında kalırken ilçe yeni yerleşim alanına taşındı. Bu büyük değişim, Yusufeli'nin tarihindeki en önemli dönüşüm olarak kayıtlara geçti. Tarihi kadar doğal güzellikleriyle de öne çıkan Yusufeli; Kaçkar Dağları, yaylaları, vadileri ve rafting sporu için elverişli Çoruh Nehri ile hem doğaseverlerin hem de tarih meraklılarının ilgisini çekiyor.
PEKİ, YUSUFELİ İSMİ NEREDEN GELİYOR?
Yusufeli ilçesinin isminin kökeni, yöre halkının belleğinde hem tarihî hem de kültürel bir anlam taşıyor. İlçenin bugünkü adı, 1925 yılında yürürlüğe giren bir düzenlemeyle verildi. Bu tarihe kadar ‘Kiskim’ adıyla bilinen bölge, Cumhuriyet döneminin başlarında yeniden yapılandırılırken yeni ismiyle anılmaya başlandı. Rivayetlere göre, ‘Yusufeli’ ismi, bölgede yaşayan ve halk arasında sevilen, saygı duyulan bir din büyüğünden geliyor. Bazı kaynaklar, bu kişinin ‘Yusuf Baba’ veya ‘Yusuf Efendi’ adında bir zat olduğunu ve onun adına atfen ilçeye ‘Yusuf’un eli’ yani ‘Yusufeli’ denildiğini aktarıyor. Bu isim zamanla resmi kayıtlara da yansımış. Başka bir görüş ise, ‘eli’ kelimesinin eski Türkçe'deki ‘yurt, memleket, bölge’ anlamına geldiğini, dolayısıyla ‘Yusuf’un yurdu’ anlamında kullanıldığını savunuyor.