TOPLUMDA 40 yaş üstü her 5 kişiden birinde KOAH görülüyor. Yapılan çalışmalarhastalığın sigara içenlerde ve ileri yaşlarda arttığını gösteriyor. Hastalık;gelişmekte olan ülkelerde erkekleri, gelişmiş ülkelerde ise heriki cinsiyeti de eşit oranda hatta kadınları daha fazla etkiliyor. Çünkü yapılan araştırmalar, kadınların tütün dumanına daha duyarlı olduğu ve erkeklerle eşit miktarda sigara içmelerine rağmen daha şiddetli hastalık geliştiği gösteriyor. Memorial Antalya Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü'nden Prof. Dr. Necla Songür hastalık ve korunma yöntemleri hakkında bilgi verdi.
40 YAŞ ÜSTÜNDE GÖRÜLÜYOR
KOAH yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. KOAH'ın görülme sıklığı 40 yaş üstü yetişkinlerde yüzde 15‐20'dir. KOAH teşhisialanlarınbüyükçoğunluğusigaraiçenveyaçokuzunsüresigaraiçmişvebırakmışkişilerdir. Hastalıksinsiilerlediğiiçinvesigarabağımlılarıöksürük, balgamçıkarmagibişikayetleriönemsemediklerindenhastalıkteşhisikonulduğundahastalarakciğerkapasitelerininönemlikısmınıkaybetmişolmaktadır.
GEBELİKTE SİGARA İÇMEK
Tüm dünyada sigara içimi en çok karşılaşılan risk faktörüdür. Ayrıca pasif sigara içimi de akciğerin toplam teneffüs edilenpartikül ve gaz yükünü arttırarak, solunum sorunlarına ve KOAH gelişimine katkıda bulunur. Gebelik döneminde annenin sigara içmesi, anne karnındaki bebeğin akciğer büyüme ve gelişmesini etkiler vebebek için de risk oluşturabilir.
BUNLAR KOAH'A NEDEN OLABİLİR
Organik ve inorganik tozlar.
Kimyasal maddeler ve buharları içeren maddelere maruz kalmak.
Maden ve metal işçiliği, ulaşım sektörü ve odun/kağıt üretiminde çalışmak, çimento, tahıl ve tekstil işçiliği gibi meslekler nedeniyle toz, duman ve zararlı gazlara maruz kalmak.
Açık ateşte veya iyi çalışmayan sobalarda yakılan odun, tezek, bitki kökleri ve kömür.
İyi havalanmayan evlerde ısınma veya yemek pişirme amacıyla kullanılan biyomas yakıtların yol açtığı iç ortam hava kirliliği.
Dış ortam havasının kirliliği ve düşük sosyoekonomik durum.
ERKEN BELIRTILER ÖNEMSENMELI
KOAH'ın en önemlibelirtileriöksürük, balgamvenefesdarlığıdır. Öksürükvebalgamçıkarmaöncelerisadecesabahgörülür. Balgamçokazmiktardaçıkar. Hastalargenelliklebuşikayetleriönemsemezlervesigaraiçmenindoğalbirsonucuolarakkabulederler. Gerçekte, şiddetliolmayanöksürükilebirlikteazmiktardabalgamçıkarmakKOAH'ınerkenhabercisiolabilir. Eğersigaraiçmeyedevamedilirsevehastalıkilerlerseöksürükşiddetlenirvebalgammiktarıgittikçeartar. Hastalargünün her saatindebalgamçıkarmayabaşlar. Bazenboğulacakkadarşiddetleöksürükleroluşabilir.
DINLENIRKEN BILE NEFES DARLIĞI GELIŞEBILIR
Nefesdarlığı;hastalığınerkendönemindekoşma, hızlıyürümeveyamerdivençıkmagibieforlardaortayaçıkarken, ileriseviyedeisedinlenirken bileoluşabilir. Genellikleöksürük, balgamvenefesdarlığışikayetleri 50 yaşınadoğruciddişekildeartışgösterir. Bütünbuşikayetlerkışaylarındaözelliklehavakirliliğininyoğunolduğudönemlerdevegribalenfeksiyonlarsonrasındaartmaktadır.
SOLUNUM TESTI YAPTIRMALI
KOAH hastalığınınkesinteşhisindesolunumtestiyapılır. Bu çokkolayuygulananbirtesttir. KOAH erkenteşhisiiçinsigaraiçenve 40 yaşınıaşmışherkesyıldabirkezsolunumtestiyaptırmalıdır. Solunumtestiile hem KOAH teşhisikonur hem de hastalığınşiddetibelirlenir. Akciğerfilmi, kanoksijenseviyesiölçümüvebazıkanveegzersiztestleridiğeryardımcıtetkiklerdir.
SİGARAYI BIRAKMAK ŞART!
KOAH'tatemeltedavisigaranınbırakılması, tozluvedumanlıortamlardaçalışmamak, bulunmamak, vedüzenliilaçtedavisidir. Sigarabırakıldığızamanhavayollarındavehavakeseciklerindekibozulmalarınşiddetiyavaşlar. İlaçlarhastalığınilerlemesiniönlemezbunedenlesadecenefesdarlığınıazaltmakiçinkullanılır.İlaçlar düzenli kullanılmazsa hastalık ilerler,sürekli nükseder ve hastane yatışları artarakbirçok yan etkiler gelişebilir.
BUNLARA DİKKAT EDİN;
Düzenli egzersiz ve yürüyüş yapın.
Soğuk ve hava kirliliğinin fazla olduğu saatlerde dışarıya çıkmayın.
Her yıl sonbaharda grip aşısı yaptırın.
Stresten uzak durmaya çalışın.
Pulmonerrehabilitasyon programlarına katılın.
Oksijen tedavisini ihmal etmeyin.
Diyetisyen tarafından düzenlenen beslenme programı uygulayın.
DÜZENLİ BESLENMEYE ÖZEN GÖSTERİN
KOAH'ta dengesiz ve düzensiz beslenme nedeniyle kilo kaybı yaşanabilir.Kötü beslenmenin ve kilo kaybının temel nedeni yemek yeme sırasında oluşan soluk alıp vermede yaşanan güçlüktür.Kilo kaybı zaman içinde kasların erimesine ve solunum kaslarının da güçsüzleşmesine neden olur. Bu nedenle başka sağlık problemlerinin oluşmaması için dengeli ve düzenli beslenme programına uyulması son derece önemlidir. HABER MERKEZİ
