Sinop’un güneybatısında yer alan Boyabat, tarih boyunca Anadolu’nun önemli geçiş noktalarından biri oldu. Binlerce yıllık geçmişiyle dikkat çeken ilçe, başta Hititler, Frigler, Persler, Romalılar ve Bizanslılar olmak üzere birçok medeniyetin izlerini taşıyor. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de askeri ve ticari açıdan stratejik önemiyle öne çıkan Boyabat, günümüzde kültürel zenginliğiyle biliniyor. İlçenin simge yapılarından biri olan Boyabat Kalesi, sarp bir kaya üzerine inşa edilmiş konumuyla hem doğal hem de tarihî açıdan dikkat çekiyor. M.Ö. 6. yüzyıla tarihlenen kalenin Roma döneminde yapıldığı, sonraki süreçte Bizans ve Osmanlılar tarafından onarıldığı biliniyor. Kalenin alt bölümünde yer alan yeraltı şehir sistemi, ilçenin savunma açısından ne kadar önemli bir noktada olduğunu gözler önüne seriyor.
Tarihi dokusunu büyük ölçüde koruyan Boyabat, Osmanlı döneminden kalma çarşısı, hanları, hamamları ve camileriyle geçmişin izlerini günümüze taşıyor. Özellikle Boyabat Evleri, özgün ahşap mimarisiyle kentin kültürel belleğini yansıtan en önemli yapılar arasında yer alıyor. Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunması, Boyabat’a yüzyıllar boyunca ticaret açısından da değer kazandırdı. Bu stratejik konum, ilçeyi sadece bir yerleşim yeri değil, aynı zamanda bir üretim ve geçiş merkezi haline getirdi. Günümüzde, Boyabat’ın sahip olduğu bu tarihî ve kültürel birikim, hem turizm hem de akademik çevreler tarafından ilgiyle takip ediliyor.
PEKİ, BOYABAT İSMİ NEREDEN GELİYOR?
Boyabat isminin kökeni üzerine farklı görüşler bulunsa da, genel kabul gören tez, ismin 'Boy' ve 'Abat' kelimelerinden türediği yönünde. Eski Türkçede 'Boy', yalnızca 'soy' veya 'aşiret' anlamında değil, aynı zamanda 'geniş' ya da 'büyük' anlamında da kullanılıyordu. 'Abat' ise Farsça kökenli olup 'bayındır, imar edilmiş yer' demek. Bu iki kelimenin birleşimiyle oluştuğu düşünülen 'Boyabat', tarihçiler tarafından genellikle 'boyların bayındır hale getirdiği yer' ya da 'geniş ve gelişmiş yerleşim' olarak yorumlanıyor. Bazı kaynaklara göre, bölgeye yerleşen Türk boylarının oluşturduğu köy ve mahalleler zamanla birleşerek Boyabat’ı meydana getirdi ve bu da isme yansıdı. Bir diğer görüşe göre ise Selçuklu döneminde bölgedeki imar faaliyetlerinin artmasıyla 'Abat' kelimesi yaygınlaştı ve zamanla 'Boy-Abat' ifadesi halk arasında Boyabat olarak telaffuz edilmeye başlandı.
