Sinop’un saklı cenneti Erfelek, yalnızca Tatlıca Şelaleleriyle değil, gizemli geçmişiyle de dikkat çekiyor. Erfelek ve çevresi, tarih öncesi dönemlerden itibaren yerleşim görmüş bir bölge olarak biliniyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Sinop Kültür Envanteri ve Erfelek Belediyesi kayıtlarına göre, ilçe sınırlarında yapılan arkeolojik incelemelerde Tunç Çağı’na kadar uzanan izler bulundu. Bu da Erfelek’in binlerce yıllık bir yerleşim geleneğine sahip olduğunu gösteriyor.
Antik çağda Erfelek toprakları, Paflagonya Bölgesi içinde yer alıyordu. Bölgenin stratejik konumu, Karadeniz kıyılarına yakın olması nedeniyle hem ticaret hem savunma açısından önem taşıyordu. Orta Çağ’da ise Karadeniz’in doğal limanlarından yararlanan topluluklar, bugünkü Erfelek çevresinde küçük yerleşimler kurdu.
OSMANLI DÖNEMİNDE 'KARASUBUCAĞI'
Sinop Valiliği İl Kültür Müdürlüğü arşivine göre, 18. yüzyılda Erfelek küçük bir köy yerleşimiydi. 19. yüzyıla gelindiğinde 'Karasu Bucağı' adıyla Osmanlı kayıtlarında yer aldı. O dönemlerde bölgeden geçen Karasu Deresi, bucak için belirleyici bir coğrafi unsur oldu ve adını bu akarsudan aldı.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde Karasu Bucağı, Sinop’un liman sisteminin bir parçası olarak değerlendiriliyordu. 1853 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Sinop limanının bombardıman edilmesiyle Erfelek çevresi de bu olaylardan etkilendi.
CUMHURİYET DÖNEMİ VE İLÇE STATÜSÜ
Cumhuriyet’in ilanından sonra bölge, 1911 yılında bucak merkezi olarak yeniden yapılandırıldı. İstanbul Üniversitesi Yerel Yönetimler Arşivi ve Sinop İl Yıllığı (1973) kayıtlarına göre, Erfelek 1 Nisan 1960 tarihinde resmen ilçe statüsüne kavuştu. Bu dönemde, bölgenin yeni idari kimliğine uygun bir isim belirlenerek bugünkü adı olan 'Erfelek' tescillendi.
ERFELEK ADINI NASIL ALDI?
Erfelek, önce Cumayanı olarak bilinen küçük bir yerleşim olarak ardından Karasu Bucağı olarak Osmanlı kayıtlarına geçti. Cumhuriyet döneminde idari statüsünü güçlendiren bölge, 1960 yılında 'Erfelek' adını aldı. Yerel tarihçiler ve belediye arşivlerine göre Erfelek' isminin, ilçeyi çevreleyen Erfelek Ormanları ve yöredeki doğal güzelliklerden aldığı düşünülüyor. Bazı halk anlatımlarında 'er' (yiğit, güçlü) ve 'felek' (dünya, talih) kelimelerinin birleşiminden oluştuğu, yani 'doğayla iç içe, güçlü diyar' anlamına geldiği de aktarılıyor.
