TÜRKİYE’NİN farklı noktalarında yaşanan bina çökmeleri, yalnızca deprem gibi doğal afetlerin değil, insan eliyle yapılan müdahalelerin de binaların güvenliğini ciddi şekilde tehdit edebileceğini ortaya koyuyor. Özellikle Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde 6,1 büyüklüğündeki depremde yıkılan bina ve Kocaeli’nin Gebze ilçesinde çöken yedi katlı apartman, taşıyıcı sistem elemanlarında izinsiz müdahale iddialarını gündeme getirdi. Balıkesir’de binanın alt katında ticari kullanım nedeniyle kolonlarda müdahale edildiği iddia edilirken Gebze’de çöken yapıda da benzer koşulların olduğu öne sürülüyor.
Bu gelişmeler uzmanların uyarılarını doğrular nitelikte, kolonlarda yapılan izinsiz kesimler veya zayıflatmalar, binaların sadece deprem anında değil, kendi ağırlıkları altında da çökmesine yol açabiliyor. Peki, kolon kesimi tam olarak nedir, hangi riskleri beraberinde getirir ve can güvenliğini nasıl tehdit eder? İşte yanıtlar…
BİNA KOLONU NEDİR?
Bir binanın dikey taşıyıcı elemanı olan kolon, yapının ağırlığını zemine aktarıyor. Uzmanlar, kolonlarda izinsiz yapılan kesme, delme veya çıkarma işlemlerinin binanın taşıyıcı bütünlüğünü zayıflattığını belirtiyor. Bu müdahaleler, özellikle alt katlarda ticari kullanım, depo veya tadilat sırasında gerçekleşirken yapının depremde ve kendi ağırlığı altında çökme riskini artırıyor.
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, kolon kesiminin yapının omurgasını zayıflattığını ve izinsiz yapılan müdahalelerin sadece teknik değil, hukuki sorumluluk da doğurduğunu belirtiyor.
KOLON KESİMİ RİSKLERİ
Bina çökmesi: Kolonlar kesildiğinde veya zayıflatıldığında, binanın ağırlığını taşımakta yetersiz kalması ve ani çökme olasılığı artar.
Deprem güvenliği kaybı: Deprem gibi sarsıntılarda, taşıyıcı sistemi zayıf binalar daha hızlı ve şiddetli hasar görür.
Can güvenliği tehlikesi: Kolon müdahalesi, yapıda yaşayan insanların doğrudan hayatını tehdit eder.
Yasal sorumluluk: İzinsiz kolon kesimi, İmar Kanunu, Deprem Yönetmeliği ve Türk Ceza Kanunu kapsamında yıkım, para cezası ve cezai sorumluluk doğurur.
FELAKETE YOL AÇABİLİR
İnşaat mühendisleri ve yapı denetim uzmanları, özellikle alt katlarda iş yeri bulunan veya tadilat yapılan binalarda kolonlara müdahalenin tüm yapının dengesini bozabileceği uyarısında bulunuyor. Uzmanlar, kolonlara yapılan izinsiz müdahalelerin sadece o katta değil, tüm binada felakete yol açabileceğini belirtiyor.