Mezopotamya'nın verimli topraklarında yer alan Viranşehir, tarih boyunca stratejik konumu nedeniyle pek çok uygarlığın ilgisini çekti. Antik dönemlerde Osroene Krallığı’na bağlı önemli bir yerleşim olan ilçe, Roma ve Bizans dönemlerinde askeri ve ticari merkez olarak gelişti. 4. yüzyıldan itibaren Doğu Roma İmparatorluğu’nun doğudaki savunma hatlarında kritik bir görev üstlenen bölge, İslam ordularının Anadolu’ya ilerleyişiyle birlikte Emevi ve Abbasi yönetimlerine geçti. Ardından Selçuklu ve Artuklu dönemlerinde de yerleşim yeri olarak önemini korudu.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde Diyarbakır eyaletine bağlı bir sancak merkezi olarak idari rol üstlenen Viranşehir, 19. yüzyılda bölgede etkili olan aşiret liderlerinin faaliyetleriyle de gündeme geldi. Özellikle İbrahim Paşa'nın bölgede kurduğu otorite, ilçenin sosyal ve siyasi yapısını uzun yıllar etkiledi. Günümüzde hem tarihi mirası hem de tarım ve hayvancılığa dayalı ekonomisiyle öne çıkan Viranşehir, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin dikkat çeken yerleşimleri arasında yer alıyor.
PEKİ, VİRANŞEHİR İSMİ NEREDEN GELİYOR?
Şanlıurfa’nın doğusunda yer alan Viranşehir’in adı, geçmişte yaşanan büyük yıkımlara dayanıyor. Bölgede tarih boyunca meydana gelen savaşlar, istilalar ve doğal afetler nedeniyle yerleşimin harabeye dönmesi, ilçenin adının şekillenmesinde belirleyici oldu. ‘Viran’ kelimesi, Türkçede ‘harap olmuş’ ya da ‘yıkılmış’ anlamına geliyor. Tarihi belgelerde, özellikle Roma döneminde ‘Constantina’ adıyla bilinen bu yerleşimin, zaman içinde uğradığı tahribat sonrası halk arasında ‘Viranşehir’ olarak anılmaya başlandığı ifade ediliyor.
