FIRAT Nehri kıyısında yer alan, ‘Saklı Cennet’ olarak da bilinen Şanlıurfa’nın Halfeti ilçesi, köklü geçmişi ve kendine özgü dokusuyla dikkat çekiyor. Bugün Birecik Barajı’nın yapılmasıyla eski Halfeti’nin büyük bir kısmı Fırat Nehri’nin suları altında kaldı. Ancak ilçenin geçmişine ait hikayeler, taş sokakları, sular altında kalan cami minaresi ve halk efsaneleri, ismin anlamını ve köklerini yaşatmaya devam ediyor.
ZENGİN GEÇMİŞE SAHİP
İlçenin tarihi M.Ö. 9. yüzyıla kadar uzanıyor. Asurlular döneminde ‘Şitamrat’ adıyla anılan bölge, sonraki dönemlerde Yunanlılar tarafından ‘Urima’, Süryaniler tarafından ‘Kal’a Rhomeyta’, Araplarca ‘Kal’at-ül Rum’, Bizans döneminde ise ‘Romaion Koyla’ olarak adlandırıldı.
Osmanlı döneminde ‘Rumkale’ ismiyle anılan bölge, zaman içinde bugünkü ismine kavuştu. Tarihsel süreç incelendiğinde Halfeti’nin, farklı kültürlerin izlerini taşıyan zengin bir geçmişe sahip olduğu görülüyor.
DİLSEL KÖKEN VE KÜLTÜREL ÇEŞİTLİLİK
Halfeti, tarih boyunca çok kültürlü bir yapıya sahip oldu. İlçede Türkçe’nin yanı sıra Kürtçe de konuşan diller arasında bulunuyor. Kürtçe’de Halfeti’nin karşılığı ‘Xelfetî’ olarak geçiyor. Bu durum, bölgenin çok dilli ve çok kültürlü yapısının günümüze kadar uzandığının göstergesi.
Resmi kayıtlarda Türk Dil Kurumu (TDK), ‘Halfeti’ kelimesini yalnızca ‘Şanlıurfa iline bağlı ilçe’ anlamıyla tanımlıyor. Ancak hem tarihi belgeler hem de sözlü anlatılar, ismin geçmişinin çok daha eskilere ve derinlere uzandığını ortaya koyuyor.
BİR AŞK EFSANESİ: HALİL İLE FATMA
Halk arasında anlatılan bir efsaneye göre, ilçenin adı ‘Halfeti’, Halil ve Fatma adlı iki gencin aşkından geliyor. Aileleri evlenmelerine izin vermeyince genç aşıklar Fırat Nehri’ne atlayarak yaşamlarına son verdi. Halk, bu hüzünlü hikayeyi unutmamak için bölgeye ‘Hal-Fatma’ veya ‘Hal-Feti’ adını verir. Zamanla bu ad ‘Halfeti’ye dönüşür. Bu efsane, bölge halkının belleğinde yaşamaya devam ederken ilçenin kültürel kimliğinin de bir parçası haline geldi.
