Kazı çalışmaları ilk olarak 1996 yılında başlamış, son yıllarda ise Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ‘Geleceğe Miras’ projesi kapsamında ivme kazanmıştı. Bu çalışmaların başında, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Murat Çekilmez bulunuyor. Çekilmez’in bu kentle bağı sadece akademik değil, aynı zamanda kişisel bir yolculuğa da dayanıyor. Yıllar önce üniversite öğrencisiyken stajını Tralleis Antik Kenti’nde yapan Çekilmez, 2023 yılında profesör unvanını aldıktan sonra kazı başkanlığı görevine getirildi. Profesörün en büyük hayali ise bu antik kenti ayağa kaldırabilmektir.
Antik kentte yer alan ve Roma-Bizans dönemlerine tarihlenen yaklaşık 40 bin metrekarelik hamam ve gymnasium kompleksi, Tralleis’in en dikkat çeken yapılarından biri. Bu alanda yer alan yaklaşık 2 bin yıllık antik havuzun kazısı da tamamlanmak üzere. Restorasyon çalışmalarının ardından havuzun yeniden suyla doldurulması ve ziyaretçilere açılması planlanıyor. Ayrıca antik mermer caddeler, ışıklandırma sistemleri ve çevre düzenlemeleriyle birlikte kent, yalnızca arkeoloji meraklılarına değil, yerli ve yabancı turistlere de hitap edecek hale getiriliyor.
MS 1-2. yüzyılda Tralleis’te yaşayan Seikilos adındaki bir gence ait olan mezar taşının üzerinde, Grekçe bir melodinin söz ve bestesi bulunmuştu.
Şarkının sözleri şu şekilde;
“Işılda yaşadığın sürece
Hiçbir şeyi dert etme
Yaşam kısacık bir zaman
Bedelini ödetir günü gelince”
Bu melodi, insanlık tarihinin bilinen ilk notalı müziği olarak kabul edilir. Ve bu müziğin doğduğu yer, Aydın’daki Tralleis Antik Kenti.
1880’lerde Tralleis’te bulunan bu eşsiz yazıt, bugün Danimarka Ulusal Müzesi’nde sergileniyor. Ama güzel haber şu; Tralleis Antik Kenti, Ağustos 2025’te ziyarete açılıyor.
2025 Ağustos’unda kapılarını açacak olan bu antik şehir, sadece taşlarını değil, geçmişin sesini ve melodisini de günümüze taşıyacak. Belki yazıt burada değil ama onun ruhu hâlâ bu topraklarda yankılanıyor.

Muhabir: Özlem Soydan