Sakin şehir, yavaş şehir, sessiz şehir ya da yabancı dil ile telaffuz etmek gerekirse Cittaslow bu tabir hızlı şehirleşmenin getirdiği bitmek bitmeyen koşturmacanın tam karşısında bir kavram. Sakin şehir koşturmacalı iş hayatının, betonlar arasında, makinelerin sesi ile geçen günlerin çok uzağında yer almak isteyenlerin bulunmak istediği yer olarak da tanımlanabilir.
Sakin Şehir kavramı, küreselleşme dünya çapında şehirleri daha hızlı, yoğun, tempolu bir hâle getirdi. Bu anlayışa göre de şehirler üretmekten çok tüketmekten meydana geliyor. Hâl böyle olunca kentler "insanları bir arada güvenle tutma" amacından çıkıyor, şehrin tadını çıkarmak giderek daha da zorlaşıyor ve ortaya bitmek bilmeyen bir iş temposu, kalabalık, sürekli bir tüketim hâli çıkıyor. Sakin şehirler ise bunun tam karşısında yer alıyor.
1999 yılında İtalya'da ortaya çıkan bu akım bugün dünyanın birçok ülkesinde çok sayıda şehre yayılmış durumda. Öyle ki, 1999 yılında aşırı şehirleşmenin yarattığı hıza, sürekli tüketim hâline karşı olarak başlayan yavaş şehir hareketi 1999'da İtalya'daki üç belediye başkanının girişimi sayesinde ortaya çıktı. Şu anda ise dünya genelinde en az 650 şehir sakin şehir olarak adlandırılıyor.
KRİTERLERİ NELER?
Yavaş şehir olabilmek için günümüzdeki modern şehirlerden çok farklı özelliklere sahip olan bir kent olmak gerekiyor. İl şartlardan birisi ise şehirde yaşayan insan sayısı. Nüfusu 50 binden az olan bir yerleşim yeri sakin şehir olmak için ilk basmağı geçmiş oluyor. Diğer kriterler ise yine modern şehirlerin tam tersi özelliklere sahip olmayı gerektiriyor. Zira, hava temizliği, su temizliğinin yasa tarafından belirtilen parametrelerde olduğunun belgelenmesi, biyoçeşitliliğin korunması, trafik gürültüsünün azaltılması çevre ve şehircilik kriterleri arasında yer alırken, Kamu binalarına bağlı verimli bisiklet yollarının olması, engellilere yönelik mimari engellerin kaldırılması, sosyal yeşil alanların iyileştirilmesi, kentin internet ağına sahip olması, sosyal altyapının desteklenmesi, yeşil alanlarda kullanılan beton miktarı gibi kriterler de sakin şehir olma şartları arasında yer alıyor.
Yavaş şehirlerin bir başka alameti farikası da üretim temelli bir kent olması. Günümüzdeki modern şehirlerde üretimden çok tüketim olduğunu düşünülürse bu da modern şehirlerin tam karşısında yer alan bir özellik. Bu bağlamda, zanaatların değerinin arttırılması, kırsal bölgede yaşayanların hizmetlere erişiminin artırılması, kamuya ait restoranlarda yerel, mümkünse organik ürünlerin kullanılması gibi kriterler yavaş şehir olmak için gerekli şartlar oluyor.
ANTALYA’DA NERESİ SAKİN ŞEHİR?
Türkiye’de bu kriterlere uyan 24 sakin şehir bulunuyor. Bu şehirler Türkiye’nin her coğrafi bölgesinde yer alıyor. Turizmi ile ünlü Antalya’nın da bir ilçesi sakin şehir apoletini almış durumda.
Antalya’nın batı yakasında yer alan Finike yavaş şehir ya da sakin şehir olarak adlandırılıyor. Son sayımlarda nüfusu 50 bine dayanan bu kent bir çok kriteri sağladığı için Türkiye’nin 24 yavaş şehrinden biri konumunda. Antalya’da şu anda Finike haricinde bir başka yavaş şehir bulunmazken, şehrin doğu tarafında yer alan ve nüfusu 5 bin ile 10 bin arasında değişen İbradı ve Akseki’nin yavaş şehir olmak için başvurabileceği ifade edildi.