Son günlerde artan orman yangınları sadece doğayı değil, insan psikolojisini de derinden etkiliyor. Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) Antalya Şube Başkanı ve TPD Afetlere Hazırlık ve Müdahale Birimi Koordinasyon Üyesi Uzman Dr. Aykut Çobadak, yangın gibi olağan dışı durumların toplum sağlığı üzerindeki etkilerine dikkat çekti.
YANGIN, DEPREM, SEL, SAVAŞ
Uzman Dr. Çobadak, yaşanan afetlerin bireylerde yoğun ve ani tepkilere yol açabileceğini belirterek, “Yangın gibi bir afetle karşılaşan kişi; korku, çaresizlik, duygularını hissedememe, bulunduğu ortamı algılayamama gibi durumlar yaşayabilir. Yakınlarını kaybedenlerde ise, şok tepkileri, inkâr ya da aşırı tepkiler görülebilir” dedi. Bu tepkilerin insani ve beklenen tepkiler olduğunu vurgulayan Çobadak, “İlk etapta yaşanan bu reaksiyonlar çoğunlukla zamanla azalır. Ancak belirtiler uzun süre devam ediyorsa ve kişinin yaşam kalitesini düşürüyorsa, mutlaka profesyonel yardım alınmalı” ifadelerini kullandı.
TRAVMANIN UZUN VADELİ SONUÇLARI
Uzman Psikiyatrist Çobadak yangın gibi afetlerin uzun vadede depresyon, kaygı bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu ve uzamış yas gibi ciddi psikiyatrik tablolarla sonuçlanabileceğini de vurguladı. Bu süreçte alkol ve madde kullanımının artabileceğine de dikkat çekerek, erken destek almanın koruyucu etkisine işaret etti.
YANGINLAR ÖNLENEBİLİR AFETLER
Çobadak, doğal afetlerin çoğunun önüne geçilemese de yangınların büyük oranda önlenebilir olduğunun altını çizdi. Çobadak, “Depremler durdurulamaz ama örneğin elektrik hatlarının zamanında yenilenmemesi gibi ihmal edilen nedenlerle çıkan yangınlar azaltılabilir” diyerek kamuoyunun doğru bilgilendirilmesinin ve güvenilir bilgiye ulaşmasının travmanın etkilerini azaltabileceğini belirtti.
“İYİLEŞME, SADECE BİREYSEL GÜÇLE OLMAZ”
Felaketlerden sonra toparlanma sürecinin sağlıklı ilerlemesi için toplumsal dayanışmanın önemine değinen Dr. Çobadak, “Kişinin yalnız olmadığını hissetmesi, güvende olması, adalet duygusunun zedelenmemesi çok önemli. Bu duygular, kişinin psikolojik direncini artırır” dedi.6 Şubat depremini örnek gösteren Çobadak, adaletin tesis edilmesinin travmanın onarılmasında önemli bir rol oynadığını, buna karşın halen devam eden barınma sorunlarının iyileşmeyi zorlaştırdığını hatırlattı.
TOPLUMSAL BİLGİLENDİRME ŞART
“İnsanların ‘bana ne oluyor’ diye kendini sorgulaması çok kıymetli” diyen Çobadak, toplumun bu tür travmalarla baş edebilmesi için psikolojik etkilenmeleri anlamlandırmasının ve toplumsal ölçekte bilgilendirme çalışmalarının yapılmasının şart olduğunu ifade etti. Türkiye Psikiyatri Derneği’nin afet sonrası ruh sağlığına yönelik bilgilendirme broşürleri derneğin resmi internet sitesinde yer alıyor.
