Kadınların Türkiye’deki siyasi haklarını kazandığı dönüm noktası 1930’lara dayanıyor. Türkiye, Avrupa’nın birçok ülkesine göre daha erken tarihlerde kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanıyan bir yasal düzenlemeye gitti.
1934 yılında, Türkiye kadınlara seçme ve seçilme hakkı veren Anayasa değişikliğini kabul etti. Bu hak, Atatürk Devrimleri'nin önemli bir parçası olarak toplumsal hayatta büyük bir adım oldu.
KADINLAR, AVRUPA’DAN DAHA ERKEN HAK KAZANDI
Türkiye, kadın hakları konusunda önemli bir adım atarak, kadınlara seçme ve seçilme hakkını İsviçre'den 36, Fransa'dan 11 ve Belçika’dan ise 14 yıl önce tanıdı. Bu tarihi adım, 1934’teki yasal düzenleme ile resmiyet kazandı.
BELEDİYE SEÇİMLERİNDE İLK KADIN ADAYLAR
Kadınlar, 1930 yılında belediye seçimlerine katılarak siyasal haklarını kullanmaya başladılar. İstanbul ve İzmir’de Cumhuriyet Halk Fırkası’ndan (CHF) kadın adaylar seçildi. Türkiye’nin ilk kadın belde belediye başkanı, Artvin’in Yusufeli ilçesinde Sadiye Hanım oldu. Aynı zamanda, Mersin Belediye Meclisi’ne 1950’de seçilen Müfide İlhan, Türkiye’nin ilk kadın il belediye başkanı oldu.
KÖY MUHTARLIĞINA İLK KADIN SEÇİLDİ
1933’te çıkarılan Köy Kanunu değişikliği ile kadınlar, köy muhtarı ve heyetlerine seçilme hakkına sahip oldu. Aydın’ın Çine ilçesine bağlı Demirdere köyünde Gül Esin, Türkiye’nin ilk kadın muhtarı olarak tarihe geçti.
MİLLETVEKİLLİĞİ HAKKI 1934’TE KAZANILDI
Kadınlar, 1923’te Nezihe Muhiddin’in öncülüğünde ilk kadın partisinin kurulmasını talep etmiş, ancak 1924 Anayasası’nda kadınların siyasal hakları tanınmamıştı. 1934’te İsmet İnönü’nün öncülüğünde yapılan anayasa değişikliğiyle, kadınlar 22 yaşında seçme, 30 yaşında ise seçilme hakkı kazandı. 5 Aralık 1934’teki yasa değişikliğiyle kadınların milletvekili seçme ve seçilme hakkı resmen onaylandı. Aynı yıl, Türk Kadınlar Birliği İstanbul’da büyük bir kutlama düzenledi.
KADINLAR, 1935’TE İLK KEZ GENEL SEÇİMLERE KATILDI
Türkiye’de kadınların katıldığı ilk genel seçimler, 8 Şubat 1935’te yapıldı. Bu seçimlerde 17 kadın milletvekili TBMM’ye girmeyi başardı. 1936’daki ara seçimde ise Hatice Özgenel, Çankırı milletvekili olarak seçilerek kadın milletvekili sayısını 18’e çıkardı.
