İslam dünyası için büyük öneme sahip olan Kurban Bayramı, bu yıl 6 Haziran Cuma günü başlayacak. Müslümanlar, Allah’ın rızasını kazanmak amacıyla, belirli şartları taşıyan hayvanları bayram süresince kurban edecek. 4 gün sürecek Kurban Bayramı öncesi vatandaşların aklındaki soruları Antalya Ekspres Gazetesi sordu, Antalya eski İl Müftüsü Osman Artan yanıtladı.
Kurbanın dini dayanağı nedir?
Kurban, Kur'ân-ı Kerîm, Sünnet ve icmâ ile sabit bir ibadet olup hicretin ikinci yılında meşru kılınmıştır. Kur'ân-ı Kerîm’de şöyle buyrulmaktadır: “Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği (kurbanlık) hayvanlar üzerine belli günlerde (onları kurban ederken) Allah’ın adını ansınlar. Artık onlardan siz de yiyin, yoksula fakire de yedirin.” (el-Hac, 22/28), “Her ümmet için Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine ismini ansınlar diye kurban kesmeyi meşru kıldık.” (el-Hac, 22/34). Sahih hadis kaynaklarında yer alan rivâyetlerde, Hz. Peygamber (s.a.s.), Kurban Bayramında Allah katında en sevimli ibadetin kurban kesmek olduğunu, kurbanın kesilir kesilmez Allah katında makbul olacağını ve kurban edilen hayvanın boynuzu, tırnağı da dâhil olmak üzere her şeyinin kişinin hayır hanesine yazılacağını ifade etmiştir (Tirmizî, Edâhî, 1 [1493]; İbn Mâce, Edâhî, 3 [3126]). Nitekim kendisi de kurbanın meşru kılınmasından itibaren vefat edinceye kadar her yıl kurban kesmiştir (Tirmizî, Edâhî, 11 [1506-1507]; bkz. Buhârî, Hac, 117, 119 [1712, 1714]; Müslim, Edâhî, 17 [1966]). Ayrıca hicretin ikinci yılından günümüze kadarki süreçte Müslümanların kurban kesmeleri, bu konuda görüş birliği olduğunu da göstermektedir.
Kurban kesim zamanı ne zaman başlar ve biter?
Kurban kesim vakti bayram namazı kılınan yerlerde bayram namazı kılındıktan sonra; bayram namazı kılınmayan yerlerde ise sabah namazı ve vakti girdikten sonra başlar, hanefilere göre bayramın 3 günü akşamına kadar devam eder. Bu süre içinde Gece ve gündüz kurban kesilebilir. Ancak kurbanların gündüz kesilmesi daha uygundur. Şafiilere göre ise bayramın 4 günü gün batana kadar kurban kesilebilir.
Kimler kurban kesmekle yükümlüdür?
Kurban kesmek akıl sağlığı yerinde, büluğa ermiş, temel ihtiyaçları ve borçlarından başka nisap miktarı mala sahip olup seferi olmayan her Müslümanın yerine getirmekle yükümlü olduğu mali bir ibadettir. Bu malın artıcı olup olmadığına ve üzerinden bir yıl geçip geçmediğine bakılmaz. Buna göre yukarıda zikredilen şartları taşıyıp temel ihtiyaçlarından ve borcundan başka 80.18 gram altın ve değerinde para ya da eşyaya sahip olan kimselerin kurban kesmeleri gerekir.
Kurban edilecek hayvanlar hangi nitelikleri taşımalıdır?
Kurban edilecek hayvanın sağlıklı, organları tam ve besili olması, hem ibadet açısından hem de sağlık yönünden önemlidir. Bu nedenle, kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün olan; kesileceği yere yürüyemeyecek kadar topal; bir veya iki gözü kör; boynuzlarının biri ya da ikisi kökünden kırılmış; dili, kuyruğu, kulakları veya memelerinin yarısı kesilmiş; dişlerinin tamamı ya da çoğu dökülmüş hayvanlar kurban edilemez. Ancak, hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, hafif şaşılık veya hafif topallık, hafif hastalık hali, kulağında delik ya da yırtık bulunması ve memelerinin yarıdan daha azının eksik olması kurban edilmesine engel değildir. Buna göre, hayvanın değerini düşürecek nitelikteki kusurlar kurban olmasına engeldir; halk arasında ayıp sayılan kusurlar da bu sınıfa girer.
Kurban kestikten sonra namaz kılmak gerekir mi?
"Kurban namazı" diye özel bir namaz yoktur. Bu namazın dinî bir gereklilik olduğu inancı ve kanaati yanlıştır. Ancak kişi, nafile namaz kılmanın mekruh olmadığı bir vakitte, sebepli ya da sebepsiz dilediği kadar nafile namaz kılabilir. Kurban kesen bir kimse de, böyle bir ibadeti yerine getirme imkânına kavuştuğu için, Allah’ın verdiği nimete şükür olarak iki rekât nafile namaz kılabilir.
Banka kredisi ile yani faizle kredi almak suretiyle kurban kesilebilir mi?
Kurban bir ibadettir. İbadet niyetiyle yapılır. Faiz ise Allah'ın yasakladığı men ettiği günahlardan birisidir. Haram olan günah olan bir şeyle ibadet yapılmaz.
Kredi kartı ile kurban satın almak caiz midir?
Gününü geçirmemek ve faize düşürmemek şartıyla bir kimsenin kredi kartı ile kurban alıp kesmesinde bir mahsur yoktur.
Borçlunun kurban kesmesi gerekir mi?
Kişinin öncelikle borcunu ödemesi esastır. Ancak borcunun vadesi varsa ve o borcu ödeyebilecek gelire sahipse, kurban zamanı da kurban alacak bir durumda ise kurban kesmesinde bir beis yoktur.
Kurbanlık olarak satın alınan hayvana en fazla kaç kişi ortak edilebilir?
Koyun ve keçilerde bir kişi, sığır, deve ve büyükbaşlarda ise en fazla 7 kişi ortak olabilir. Bunların tek olması veya çift olmasında herhangi bir mahsur yoktur.
Kurbanlık koyunun altı aylık olması yeterli mi? Yoksa hem altı aylık hem de anası gibi gösterişli mi olması gerekiyor?
Altı aylık koyunun kurban olarak kesilmesi caizdir. Ancak bir yaşındaki koyun gibi gösterişli olması gerekir. Halk arasında anası gibi olursa sözü kullanılır. Bu doğru değildir. Anası çok zayıf olabilir. Onun için doğrusu altı aylıktır fakat 354 günlük koyun gibi gösterişli ve kiloludur. Bunu kesmek caizdir.
