Gün batımının kızıla bürüdüğü Anadolu'nun topraklarında, Antalya'nın merkezine 27 kilometre uzaklıkta, Çitdibi Mahallesi Karabel mevkiinde, Typallia Antik Kenti tarihle buluşuyor. Ancak bu eski kent, Likya ve Pisidia arasındaki sınırlarda konumlandığı için, hangi birliğe ait olduğu konusunda arkeologların arasında hala bir muamma.
DOĞANIN KUCAKLADIĞI MUAZZAM MANZARA
Typallia, kartal yuvasını andıran görüntüsü ile büyüleyici bir manzaraya sahip. Dağların kucakladığı, denizin ufkuna uzanan bu antik şehir, zamanla unutulmuş ancak doğanın hafızasında derin izler bırakmış. İlk yüzey araştırmalarında ortaya çıkan hamam, çiftlik evleri, zeytinyağı işlikleri ve kireçten mezarlar geçmişin ipuçlarını gün yüzüne çıkarıyor.
ANTİK ROMA YOLU ÜZERİNDE BİR HAZİNE
Typallia, M.Ö. 500 ile M.S. 300 arasında Helen Öncesi, Helen ve Roma dönemlerinde varlığını sürdürmüş bir kent. Antik Roma Yolu üzerinde konumlanan şehir, Trebenda, Typallia ve Onobara ile birlikte Termessos ile siyasi bir birlik oluşturmuş. Typallia, bu birlik içinde bir askeri birlik yerleşkesi olarak öne çıkmış.
TARİH BOYUNCA BİR İNCİ
Typallia'nın tarih sahnesindeki önemi, M.Ö. 41-51 yılları arasında Patara'da bulunan ‘Stadiasmus Patarensis’ adlı Roma devlet kaydında görünüyor. Bu kayıt, Likya bölgesinin yol sistemini gösterirken Typillia Antik Kenti'nin ismi de öne çıkıyor. Bu belge, şehrin antik dünyada ne kadar değerli olduğunu kanıtlar nitelikte adeta.
Typallia'nın gizemini perdeleyen bir diğer belge, St. Mitchell tarafından Bayat Köyü'nde yapılan bir araştırma sırasında gün yüzüne çıkmış. M.Ö. 30'lu yıllara tarihlenen bu yazıt, Termessos ve Isında antik kentleri arasında bulunmuş ve Typallia Komutanı Trokandas için Termessos şehrinin verdiği bir onur belgesidir. Bu, şehrin sadece bir harita üzerinde değil, tarih sayfalarında da parlak bir iz bıraktığının bir kanıtı.
KENTİN DOĞAL ZENGİNLİKLERİ
Typallia'nın yer aldığı havzanın doğal zenginlikleri, bitki ve hayvan çeşitliliği açısından hayranlık uyandırıcı. Endemik mazı meşesi, katırtırnağı, karaçalı, hayıt, ayı fındığı, çitlembik gibi maki çeşitleri bölgeye özgü bir karakter kazandırıyor. Kızılçam, ardıç, servi, köknar, sedir ve çok daha fazla ağaç çeşidinden oluşan ormanları da bu doğal cenneti süsleyen diğer öğelerdir.
DOĞANIN RENKLERİ
Typallia'nın ev sahipliği yaptığı bölgede 39 kuş, 20 sürüngen, 4 amfibi ve 11 memeli türü tespit edilmiş. Bölge aynı zamanda yırtıcı kuş çeşitliliği ise kuş gözlemcilerinin de ilgi odağı olmuş. Kartal, arı şahini, atmaca, kerkenez gibi türler gökyüzünü renklendiren doğanın konserine katılıyor dört mevsim.
Typallia, kayıp bir şehrin perdesini aralamak, doğanın sırlarını keşfetmek ve tarihle iç içe geçmiş bir hikayede yolculuk yapmak isteyenleri bekliyor. Antalya'nın renkli topraklarında, Likya'nın kalbinde, Typallia'nın esrarengiz sokaklarında unutulmuş bir medeniyetin izini sürmek isteyen tüm ziyaretçilere kapıları ardına kadar açık… Haber/Erendiz ÖZKURT
