Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayınladığı 2025 yılının ilk bitkisel üretim tahmini moralleri bozdu. Zirai don başta olmak üzere, kuraklık, aşırı yağış, dolu gibi sık görülen felaketler bitkisel üretimde sert düşüşe neden oldu. Rakamlara bakıldığında özellikle meyve ürünlerinde yüzde 60’a varan oranlarda üretim kaybı olduğu görülüyor.

MİLYONLARCA TON KAYIP VAR
Bitkisel üretim 1. tahminine göre tarla ürünleri olan tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde yüzde 5.3, sebzelerde yüzde 1.7, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde yüzde 24,4 oranında azalacağı tahmin edildi. Buna göre, yaklaşık üretim miktarlarının tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde 71,4 milyon ton, sebzelerde 33 milyon ton, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde ise 21,4 milyon ton olarak gerçekleşeceği öngörüldü. İlk tahmine göre meyvelerde 7 milyon ton, tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde 4,1 milyon ton ve sebzelerde 600 bin ton kayıp var.

ÇOK CİDDİ ZARAR EDECEKLER
Konu ile alakalı Ekspres’e açıklamalarda bulunan Ziraat Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Ali Top, “Don krizi üreticiyi çok ciddi bir darboğaza düşecek. Çünkü çiftçiler, üretim yok diye her yıl yaptıkları işlemleri bırakamayacaklar. Çiftçi, ilaçlamalardan tutun da sürümünü, gübrelemesini yapmak zorunda. Meyve olsa da olmasa da üretici bunu yapmaya mecbur. Bu da çiftçinin gelir-gider tablosunda çok büyük dengesizliklere neden olacaktır. Çünkü üretici kurtardığı ürüne bakmak zorundadır. Ürünlerin bir kısmı telef oldu diye kalanlarını da boş veremez. Bu da üretici için çok ciddi maddi zarar demektir” dedi.

SADECE ÇİFTÇİ DEĞİL HERKES YANACAK
‘Ancak belki de daha büyük sorun buradan sonra başlıyor’ diyen Başkan Ali Top, “Olay sadece çiftçinin üzüntüsü ve maddi kaybı değil. Söz konusu ekonomik durum bununla bitmiyor. Hatta aksine bununla başlıyor. Çünkü bu kriz sadece üreticiyi vuracak bir kriz değil. Şöyle ki, bahsedilen zararların olduğu bölgelerde, daimî tarım işçileri ve mevsimlik işçiler için de iş yok demektir. Bu insanlar tümüyle hayatlarını tarımdan kazanıyorlar. Bu insanlar doğal olarak gelemeyecekler. Bu insanları farklı bölgelerde tarım bölgelerine taşıyarak geçimini sağlayan insanlar para kazanamayacak. Ürünleri paketleyen kişiler, ambalajları üreten kişiler, tarım ürünlerinin lojistiğini sağlayan firmalar para kazanamayacak. Pazarlarda bu ürünleri satacak pazar esnafının tezgahı, manavların vitrinleri, marketlerde raflar boş kalacak” diye konuştu.

İLERLEME YOK
‘Olay sadece üretici ile kalacak bir olay değil. Bu zincirleme bir kriz demektir’ ifadelerini kullanan Başkan Ali top sözlerini, “Biz bu krizin derinliğini, sivil toplum örgütleri olarak, özellikle durumun teknik detaylarını bilen ziraat mühendisleri olarak çok defalar yüksek sesle dile getirdik. Ancak gördüğümüz kadarıyla hiçbir ilerleme söz konusu değil” ifadeleri ile sonlandırdı.

Muhabir: SELİM ÇELİK / ÖZEL HABER