Başlık, “Er Ryan’ı Kurtarmak” gibi oldu. Agatnemeros, Termessos antik kentindeki bir anıt mezarın adı. Defineciler tarafından patlatıldı. Bu konuya yazının sonunda geleceğiz. Termessos antik kenti iki yıldır kazılıyor. Kazılar önceki yıl, Antalya Müzesi tarafından, Mustafa Koçak’ın danışmanlığında başladı. Mustafa Koçak bu yıl, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla kazı başkanlığına atandı. Yani artık Termessos’un patronu o. Termessos’a ilk kazma, otoparkın ön kısmında vuruldu. Burada bir kaynak yapısı var. Oradan başlandı kazıya. Sonra Hadrian Kapısı’nın ön bölümü, merdivenleri temizlendi. Merdivenlerin üzerine yıkılmış durumdaki taş bloklar, mimari elemanlar kaldırıldı. Yeni yazıtlar çıktı bu düzenleme esnasında.
SİLAHLI KÜLAHLI ANIT MEZAR
Cumartesi günü başka bir sürpriz karşıladı bizi. Otoparkın hemen yanındaki nekropol alanında da çalışmalara başlanmış. Bu mezarlık alanına girer girmez ilk göze çarpan bir anıt vardı. Kalkan, mızrak, ok, sadak, zırh gibi askeri tasvirlerle kaplı bir mezar… Literatürde Agrippeina Mezarı diye anılıyordu bu yapı. Kaynaklarda, Tiberia Claudia Agrippeina isimli bir kadın tarafından yaptırıldığı bilgisi vardı. 1882-84 yıllarında beraberindeki geniş bir bilim heyeti ve sanatçı grubuyla Pisidia, Pamphylia kentlerini kayıt altına alan Lanckoronski’nin Termessos çalışması en temel kaynaklardan biri.
MEĞER YANLIŞ İSİM VERİLMİŞ
Yaklaşık 140 yıl önce Termessos’un neredeyse bütün yapılarını ölçen, çizen, kayıt altına alan, hatta fotoğraflayan bu ekip, söz konusu anıt mezarı da Agrippeina Mezarı olarak tanımladı. O gün bugündür böyle anılıyor. Termessos’ta bu yılki kazı sezonu başladı ve ilk işlerden biri, bu anıt mezarın da bulunduğu bölgede bitki temizliği yapmak oldu. Anıt mezarda çalışmalar başladı. Depremlerle yıkılan anıt mezarın, neredeyse bütün parçaları duruyor. Yapı ayağa kaldırılacak. Yazıtı da yeni ortaya çıkan buluntular sayesinde tekrar okundu. Böylece yanlış isim verildiği anlaşıldı. Mezarın bir kadına ait olmadığı anlaşıldı. Zaten o bilgi biraz tuhaf duruyordu. Çünkü silahlı, pusatlı, zırhlı bir kadın mezarı çok alışıldık bir görüntü değil. Belli ki bir asker mezarı bu.
PARÇALANAN ANIT ONARILSIN
Bu yeni bulgularla birlikte yazımızın başlığına dönelim. Daha doğrusu o konuya gelelim. Defineciler tarafından yıllar önce patlatılan, kaçak kazılarla tahrip edilen Agatnemeros Mezarı, Termessos’un simge yapılarından biri. Termessos’un uç noktalarından birinde, yangın kulesi güzergahı üstünde duran bu anıt mezarın parçaları etrafa saçılmış durumda. Nezih Başgelen, bu anıtı ayağa kaldırmanın, eski haline getirmenin mümkün olduğunu söylüyor. Hatta çağrı yapıyor. Bu mezarın bir benzeri de otoparkın yanındaki nekropolde duruyor. Hazır Agrippeina’ya el atılmışken, Aurelios Agatnemeros ve eşi Aurelia Armasta’ya ait bu mezarı da ayağa kaldıralım. Haydi Antalya kamuoyu, gücünü göster, tarihine sahip çık!
