Fethiye’deki Tlos antik kentini Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Bölümü kazıyor. Yani bir Antalya kazısı… Birkaç kez gittim Tlos’a, ne yalan söyleyeyim, biraz sıkıntı var. Birçok yerine girilemiyor antik kentin. Tiyatroya girilemiyor, meclis binasına, stadyuma girilemiyor, Kronos Tapınağı’na girilemiyor, bazilikaya girilemiyor, Büyük Hamam’a da girilemiyor. Nerelere giriliyor? Akropole çıkabilirsiniz. Kaya mezarları var orada, bir de Osmanlı dönemi derebeyinin kalesi… Büyük Hamam’a girilemese de, karşısındaki Küçük Hamam’da fotoğraf çektirebilirsiniz. Bu girilemeyen, tel örgüyle çevrili yapıların arasında dolaşabilir, uzaktan bakabilir, hatıralık kareler çektirip, poz da verebilirsiniz. Hepsi bu… Fakat Tlos iyi bir kazıdır.,
NATİONAL GEOGRAPHİC EKİBİ
Turizm rehberi, arkeoloji meraklısı Cihancan Sezgin, birkaç gün önce Tlos’un bu ketumluğuyla ilgili bir paylaşım yaptı. Sosyal medyayı iyi kullanan, antik kentleri iyi takip eden, gündem oluşturan bir isin Cihancan Sezgin. National Geographic ekibinden bir yazar ve bir fotoğrafçıyla Tlos’a çekim yapmaya gitmişler. Bu tanıtım faaliyetinde Kültür ve Turizm Bakanlığının da himayesi var anladığım kadarıyla. Görün başına neler gelmiş: Cihancan Sezgin, “Elimizdeki yazıyı da göstererek, bu iki önemli kişinin makale ve fotoğraflarla Türkiye tanıtımı yapacaklarını, bu sebepten dolayı, Tlos’un kapalı olan yapılarını mümkünse görmek için izin istedik. Konuştuğum hoca, doğal olarak, kazı başkanından izin almadan bir şey söyleyemeyeceğini iletti. 10 dakika sonra aradı, dedi ki; ‘Valilikten gelen yazıda özellikle, ‘Tlos kentinin yapılarının çekileceği’ bir ibare yazmadığı için böyle bir izin veremeyiz’. Bakanlık, adamın ayağına, dağ başındaki Tlos’a 2 tane önemli yazar-fotoğrafçıyı getiriyor, tanıtım olacak; ama kendisinden izin alamıyoruz. Bazı yapılar statik açıdan güvenli olmayabilir, bu anlaşılır bir sebep; ama agora veya bazilikaya neden giremeyiz?” diye sordu.
‘TLOS’U BOYKOT EDECEĞİM’
Tlos’un bunları hak etmediğini söyleyen rehber Sezgin, “Tam olarak sebebini bilmiyorum, ama nedense herkes oradaki kazı başkanından hâşâ Allah’mış gibi korkuyor. Rehberler bezmiş durumda, gelen ziyaretçiye saygı yok. Biz o zaman Tlos’a neden gidelim? Hoca brandayı çeksin tüm kente, kapatsın her yerini, kendi de rahat etsin, biz de bu kadar yol yapmamış olalım. Orada artık bazı şeylerin değişmesi gerekiyor. Bu böyle gitmez. Esnafa da yazık... Ben de bu son gidişimde, gerçekten yine gittiğime pişman oldum. Oradaki bu düzen değişmedikçe bir daha gideceğimi de düşünmüyorum. Bakanlığın bu garip duruma el atması gerekiyor. Bu tarz davranışlar kültür turizminin baltalamaktan başka hiçbir işe yaramıyor. Bundan sonra Tlos’u kendimce boykot edeceğim” diye duyurdu.
YABANCI MEDYAYA TAVİZ YOK
Bu iddia ve tepkilere yanıt Kazı Başkan Yardımcısı Ozan Usanmaz’dan geldi. Sezgin’in paylaştığı yazının Muğla değil, Burdur Valiliği talimatı olduğunu söyleyen Usanmaz, “Muğla Valiliği olsa bile, yazıda, ‘söz konusu basın mensuplarının müze ve ören yerlerine ücretsiz girişlerinin sağlanması’ talimatından başka somut bir imtiyaz yok. Müze ve ören yerlerinin kamusal alan olması, buralarda istediğin gibi hareket edebileceğin anlamına gelmiyor. Ayrıca Türkiye’deki hiçbir kültür varlığı, yabancı medya kuruluşlarının ‘tanıtım’ söylemi altında nemalandığı ticari kaynak olmamalı”. Ozan Usanmaz, ziyarete kapalı olan alanlarla ilgili açıklamalar yapmış; ama bence en önemli bölüm, yabancı medyaya koyduğu posta. “Hiçbir kültür varlığı, yabancı medyanın ‘tanıtım’ söylemi altında nemalandığı ticari kaynak olmamalı”. Şık bir yanıt… Fakat Tlos’un yüzde 80’inin ziyarete kapılı olması da can sıkıcı…
