Son günlerin modası yapay zeka… Bayram boyunca ben de biraz ChatGBT takıldım. Çok eğlenceli bir şey… Aslında son derece diplomatik… Uyaroğlu… Nabza göre şerbet veriyor. “Yumurta mı tavuktan çıkar, tavuk mu yumurtadan?” diye sordum. Bir türlü yanıt bulamadığımız bu soruya belki yapay zeka açıklık getirir umudundaydım. Lafı döndürdü, dolaştırdı, otobüse bindiğimiz durağa bıraktı bizi. Tavuk-yumurta bilmecesi aynen baki…
‘DÖNGÜSEL NEDENSELLİK’ ŞEYSİ
“Yumurta mı tavuktan çıkar, tavuk mu yumurtadan?” sorusunun, binlerce yıldır filozofları, bilim insanlarını ve halkı meşgul eden klasik bir nedensellik paradoksu olduğunu söyleyen ChatGBT, yanıtın bakış açısına bağlı olduğunu yazdı önce. Üç tane de bakış açısı sıraladı: Felsefi, bilimsel ve dinsel… Felsefi açıdan yanıt oldukça kısa: “Bu soru, neden-sonuç ilişkisini sorgular. ‘İlk neden’ nedir, yani bir şeyin ortaya çıkabilmesi için önce o mu var olmalı, yoksa onu ortaya çıkaran şey mi?” Oysa biz sorunun anlamını değil, yanıtı arıyoruz. Geçelim bu yanıtı.
YUMURTA TAVUKTAN ÖNCE GELİR
Gelelim bilimsel ya da evrimsel açıdan yanıta. “Modern bilim, özellikle evrim teorisi açısından bu soruya şöyle yanıt verir: Tavuk, evrimsel süreçle başka bir kuş türünden türemiştir. Bu tavuk olmayan ama ona çok benzeyen canlı, bir genetik mutasyonla yumurtlamış ve o yumurtadan ilk gerçek tavuk çıkmıştır”. Eee? “Bilimsel cevap: Yumurta tavuktan önce gelir. Fakat bu tavuk yumurtası değil, tavuk olmayan bir canlının yumurtasıdır”. Vay canına…
YAPAY ZEKA DA GEYİK YAPIYOR
Peki dini inançlara göre? “Pek çok dini anlatıya göre, tanrı canlıları doğrudan yaratmıştır. Bu durumda, tavuk önce gelir, çünkü tanrı önce canlıyı yaratır, sonra o canlı yumurtlar”. Acayip top çeviriyor şu ChatGBT… Hinoğlu hin... “Sonuç olarak: Evrimsel biyolojiye göre, yumurta önce gelir. Teolojik yaklaşıma göre tavuk önce gelir. Felsefeye göre, sorunun kendisi bir döngüsel nedensellik problemi olarak düşünülür ve mutlak bir başlangıç noktası aranır”. Bütün bunları yazdıktan sonra bir de pişkin pişkin, “Sen hangi açıdan bakmak istersin?” diye sordu. Ben alacağım cevabı aldım zaten. Yapay zeka da en az bizim kadar teneke! İşi gücü geyik!
