11 yıl süren savaştan bıkmış bir toplum. 10 bin köyü savaşlarda yıkılmış, sanayi tesisi olmayan, varsa da yabancıların elinde olan, erkeklerin çoğu ya şehit ya da organlarını kaybetmiş, 13 milyonluk bir ülkede okuma yazma oranı erkeklerde yüzde 7, kadınlarda binde 4, Doğu Anadolu’ya doğru gidildikçe sıfıra düşen okuma yazma oranı! 40 bin köyde 337 doktor, 236 ebe ve 434 sağlık memuru. Tüm Türkiye’de 60 eczane. 40 bin köyün 37 bininde okul yok, yol yok, öğretmen yok. 150 ilçede hiç doktor yok. Verem, sıtma, tifüs, frengi gibi hastalıklar salgın halinde. Erkekler askere gittiği ve vergi verdiği için sayılıyor, at, eşek, öküz ise askere mühimmat taşıdığı için nüfusa kaydediliyor, kadının sayılma hakkı yok!
Ve Cumhuriyet mucizesi!
1934’e geldiğimizde kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkını Türkiye veriyor. İtalya, Fransa ve Belçika gibi ülkeler kadınlarına bu hakkı 1946 da, yani 12 yıl sonra veriyor. İsviçre kadınları bu hakka 37 yıl sonra 1971’de kavuşuyor. Atatürk’ün Vizyonu Avrupa’ya örnek oluyor. 337 doktoru olan Türkiye 1938’de o zaman kolera salgını görülen Çin devletine kolera aşısını yardım olarak gönderiyor.
İşte itibar bu.
Cumhuriyet, 1936 da Montrö Boğazlar sözleşmesini imzalıyor. Türkiye Cumhuriyeti Lozan’dan devredilen boğazları tamamen kendi egemenliğine alıyor. 1926’da Cumhuriyet kurulduktan üç yıl sonra Kayseri’de Türk Uçak Fabrikası kuruluyor. 1926/1942 yılları arasında 212 Türk uçağı üretiliyor ve Türkiye Cumhuriyeti devleti bu uçaklardan birini İran’a hediye ediyor.
İşte itibar budur.
Ve aynı cumhuriyet ‘Yurtta Barış, Dünyada Barış’ politikası ile Hatay’ı, Lozan antlaşması ile tek kurşun atılmadan Fransa’dan alıyor.
İşte itibar bu.
29 Ekim 1923/29 Ekim 2023
Önümüzdeki Pazar günü Cumhuriyet’in 100’üncü yıl dönümünü kutlayacağız.
Cumhuriyet fikri nasıl oluştu?
Mustafa Kemal Atatürk’ün askeri dehası yanında Cumhuriyeti kurma ve devrimlerini gerçekleştirme stratejisi ve zamanlama yeteneğini not alan ‘Erzurum’dan Ölümüne kadar Atatürk’le Beraber’ anılarının da yazarı Mazhar Müfit Kansu ne söyledi?
Antalya Ekspres Gazetesi sayfalarında bulacaksınız.
Saygılarımla
